Αθήνα 28. 8.
2012
Επί του Τάφου
κ. Διευθυντα
Πριν ακόμα μαραθούν τα άνθη
που έριξαν οι συγγενείς και φίλοι στον τάφο του αειμνήστου Λευτέρη Βερυβάκη, ο συνεργάτης σας Στ. Κασιμάτης στο φύλλο της 22
Αυγούστου τ.ε. έσπευσε, ως ένα είδος καθυστερημένης νεκρολογίας, να
‘αποτιμήσει’ το πολιτικό έργο του εκλιπόντος με εκτεταμένο άρθρο υπό τον τίτλο
‘Ευπατρίδαι και <<ευπατρίδηδες>>’, έσπευσε να ‘καταγγείλει’
τις ‘ευθύνες’του νεκρού για την κατάντια της χώρας και την εξαθλίωση των ηθών!
Δεν θα σχολιάσω το απαράδεκτο πλαίσιο (εννοώ το ‘λογοτεχνικό’
ύφος) το σχεδόν απαξιωτικό, του δημοσιογράφου,
που εκτελεί το καθήκον του σχεδόν πάνω
από τον ανοιγμένο τάφο του νεκρού, διατυπώνοντας την ‘καταγγελία’ του. Το θέμα
δεν προσφέρεται για διευρύνσεις και διερευνήσεις προς αυτή την κατεύθυνση. Και
μόνο το ήθος του ανθρώπου είναι απαγορευτικό για μια παρόμοια ‘μεταχείριση’. Αν επρόκειτο για ένα από τους
ανθρώπους τής επικαιρότητας που απασχολεί την νοσηρή περιέργεια και την ανία
του καθημερινού ανθρώπου, η ‘νεκρολογία’ δεν θα άξιζε ουδενός σχολίου. ΄Ομως το
άρθρο αφορά μια εξέχουσα πολιτική προσωπικότητα, που διετέλεσε επί σειρά ετών
υπουργός σημαντικών υπουργείων, αλλά κυρίως –και με την ευκαιρία της
νεκρολογίας -επιχειρεί να ερμηνεύσει τους λόγους της αδιανόητης σημερινής
καταστροφής, κατά τρόπο που αιφνιδιάζει τον αναγνώστη.
Αρχίζω από την κύρια
καταγγελία :
‘Ο Ελ. Βερυβάκης υπήρξε αληθινός
αγωνιστής κατά της δικτατορίας -με την πλήρη έννοια του όρου-
και πέρασε το μεγαλύτερο μέρος της Επταετίας στις φυλακές. Αλλά ως υπουργός Παιδείας της πρώτης κυβέρνησης του Ανδρέα Παπανδρέου εισήγαγε τον νόμο-πλαίσιο που οδήγησε τα
πανεπιστήμια στο σημερινό τους κατάντημα, από το οποίο διέξοδος δεν
φαίνεται να υπάρχει (...) Ας
μείνουμε όμως στον νόμο για τα πανεπιστήμια, διότι εκεί εντοπίζεται η
καθοριστική συμβολή του στη διαμόρφωση της μεταπολιτευτικής πραγματικότητας.
Σήμερα, ο «εκδημοκρατισμός» της Ανωτάτης Παιδείας, η μετατροπή του λεγόμενου «βοηθαριού» εν μια νυκτί σε καθηγητές και
η ανάδειξη της πολιτικής εκπροσώπησης των φοιτητών σε παράγοντες διοίκησης των
πανεπιστημίων, μπορεί να φαίνεται ως μία ακόμη λεπτομέρεια μέσα στο χάος της
κατάρρευσης. Είναι όμως κάτι πολύ περισσότερο, διότι για να αναδειχθεί το κόμμα
και εν προκειμένω το ΠΑΣΟΚ στον κατ’ εξοχήν θεσμό κοινωνικής ανέλιξης και να φθάσουμε στην εποχή του lifestyle
και της καλοπέρασης, ήταν απαραίτητη προϋπόθεση το ξεχαρβάλωμα και η
«μαζικοποίηση» του θεσμού της Ανωτάτης Παιδείας, του μόνου που μπορούσε να
παράγει την κοινωνική ελίτ με κριτήρια αντικειμενικά και αξιοκρατικά. (...) Αποτιμώντας, πάντως, τη
συμβολή του στη δημιουργία του σημερινού κοινωνικού πολτού, δύσκολα θα τον
λέγαμε ευπατρίδη. Υπήρξε σπουδαίος στην εποχή του και διακρίθηκε για τη
συνέπεια προς τις ιδέες του - δεν χωρεί αμφιβολία (...).
Σημειώνω ότι τα φρικτά βασανιστήρια στα οποία υπεβλήθη ο
Λευτέρης Βερυβάκης και ο Α. Παναγούλης μετά την σύλληψή τους, ο αρθρογράφος τα
λησμόνησε. Ίσως είναι δευτερεύον στοιχείο για τον σχολιαστή. Εκείνο όμως που τονίζεται μετ΄
εμφάσεως είναι ότι όλη η κακοδαιμονία της μεταπολιτευτικής περιόδου
οφείλεται στο νομοθετικό έργο τού εκλπιπόντος!
Πρώτη παρατήρηση. Η απόδοση του Νόμου στον θανόντα είναι ψευδής, συκοφαντική και προϊόν
εσκεμμένης παραπληροφόρησης, και δύσκολα μπορεί να θεωρηθεί προϊόν
προχειρότητας. Συγκεκριμένα : Ο νόμος 1268/1982 (δημοσιεύθηκε την
16η Ιουλίου 1982 στο Α΄ Τεύχος στο
υπ’ αριθ. 87 φύλλο της εφημερίδος της Κυβενήσεως) δεν φέρει την υπογραφή του εκλιπόντος.
Οι τυπικώς υπεύθυνοι σύμφωνα με το υπόψη Φύλλο της Κυβερνήσεως οι οποίοι
υπογράφουν τον νόμο είναι (κατά σειρά αρχαιότητος) :
Πρόεδρος της Δημοκρατίας, Κων/ντίνος Καραμανλής
Προεδρίας της Κυβερνήσεως, Αγ. Κουτσόγιωργας
Παιδείας και Θρησκευμάτων, Απ. Κακλαμάνης
Οικονομικών, Δ. Κουλουριάνος
Συγκοινωνιών Ν. Ακριτίδης
Δικαιοσύνης, Α. Μαγκάκης
Από τον πίνακα απουσιάζει η υπογραφή και ο Ελευθέριος
Βερυβάκης. Συνεπώς, ο νεκρός ουδεμία τυπική ευθύνη φέρει για τα
καταγγελλόμενα ‘έγκληματα’. Και πράγματι, ο εκλιπών χρημάτισε Υπουργός Παιδείας από τον Οκτώβριο του Ι981
έως τον Ιούνιο του 1982, ημερομηνία κατά την οποία ανέλαβε το Υπουργείο
Συγκοινωνιών. ΄Αρα η ‘καταγγελία’ τού
συνεργάτη σας είναι ψευδής.
Ίσως ρωτήσει κανείς, μα ένα μήνα πριν εγκαταλείψει την
θέση δεν υπέπεσε στην αντίληψη του
Υπουργού ότι σχεδιάζεται νόμος για την Ανωτάτη Παιδεία; Θάταν
τουλάχιστον αφελές να ισχυρισθεί κανείς κάτι παρόμοιο. Βεβάιως ο Υπουργός
γνώριζε ότι συντάσσεται ο Νόμος. Βεβαίως ο Υπουργός είχε την πρωτοβουλία της
σύνταξης νέου νόμου για την Παιδεία. Όμως είναι σίγουρο ότι δεν ευθύνεται για
τον
συγκεκριμένο, τον δημοσιευμένο νόμο, ο οποίος δεν φέρει την υπογραφή
του. Το ουσιαστικό ερώτημα προς διερεύνηση, δεν είναι αν γνώριζε ή όχι,
αν ήταν δική του πρωτοβουλία ή όχι. Εφόσον ο Υπουργός δεν ευρίσκετο στο
Υπουργείο ένα μήνα πριν την δημοσίευση του Νόμου, και εφόσον δεν προσκομίζονται
από τον καταγγέλλοντα συγκεκριμένες και αξιόπιστες πληροφορίες για το ποιος
είναι ο βαθμός συμμετοχής στην κατάρτιση
του νόμου και η συμβολή του στην τελική διαμόρφωση τού νόμου, ο συντάκτης της
‘νεκρολογίας’ δεν δικαιούται να επιρρίπτει αποκλειστικές ευθύνες στον Υπουργό,
δεν δικαιούται να τον διασύρει (και μάλιστα μετά θάνατον). Δεν πρέπει να ξεχνάμε
ότι οι νόμοι ‘διορθώνονται’ μέχρι την τελευταία στιγμή. Επίσης, ουδείς μπορεί
να αποκλείσει το ενδεχόμενο ότι ο Λ. Βερυβάκης έφυγε από το Υπουργείο επειδή
ακριβώς διαφώνησε με την τελική διατύπωση τού νόμου, με δεδομένη την ισχυρή
παρέμβαση του κομματικού μηχανισμού στο έργο τής κυβέρνησης; Μπορεί ο συντάκτης
σας να αποκλείσει αυτό το ενδεχόμενο;
Αυτά ως προς την τυπική πλευρά του θέματος, Και έρχομαι
στην ουσιαστική. Αυτή της μετατόπισης των ευθυνών. Οποιοσδήποτε και αν είχε
υπογράψει τον νόμο (ακόμα και αν τον είχε υπογράψει ο Λευτέρης Βερυβάκης), τα
όσα καταλογίζονται ως αποτελέσματα του νόμου (και στον Υπουργό) είναι υπερβολικά, αν όχι
απαράδεκτα και ένα συνηθισμένο άλλοθι μετωνυμικής μετάθεσης ευθυνών,
αποπροσανατολισμού και αναλυτικής ανευθυνολογίας. Σίγουρα, το νομοθετικό
πλαίσιο είναι δεσμευτικό για μεγάλο μέρος της περιοχής που ελέγχει, αλλά δεν
είναι άλλοθι για τις ‘υπερβολές’ και
‘ανομίες’ (!) που δημιουργεί. Ο νόμος –ο κάθε νόμος- είναι το ‘γράμμα’, αλλά το ‘πνεύμα του νόμου’ υλοποιείται κατά την εφαρμογή του από τα
εμπλεκόμενα ενεργά πρόσωπα. Αυτό δεν σημαίνει ‘διασταλτική ερμηνεία του νόμου’; Γι αυτό δεν αναθεωρούνται οι
νόμοι; Είναι απλοϊκό να πιστεύει κανείς
ότι τον ‘σημερινό πολτό’ κaι το ‘life style’ τα δημιούργησε ο εκπαιδευτικός
νόμος και την ευθύνη γι αυτό την έχει αποκλειστικά ο Υπουργός Παιδείας και κανείς
άλλος, όπως ισχυρίζεται ο αρθρογράφος!
Καταρχήν, όλοι οι υπογράψαντες τον νόμο ώφειλαν να τον έχουν διαβάσει (οι
ίδιοι ή οι σύμβουλοί τους) και να
επισημάνουν τις αδυναμίες του, τις ‘αρνητικές επιπτώσεις’ στην Παιδεία και την κοινωνία. Δέν ώφειλαν ως
πολιτικοί (και νομικοί οι περισσότεροι, υποτίθεται φορείς της αστικής
συνείδησης) να δουν τις ‘παγίδες’ και πριν τον υπογράψουν να ζητήσουν
διευκρινίσεις ή να τον ‘αναπέμψουν’ για τροποποιήσεις; Τυπικά, αυτό δεν πρέπει
να γίνεται με όλους τους νόμους; Η υποχρέωση αυτή δεν εκπληρώθηκε, όπως
φάνεται. Για την ουσιώδη αυτή παράλειψη οι υπεύθυνοι δεν καταγγέλλονται ως
συντελεστές δημιουργίας τού σημερινού ‘πολτού’;
Δεν έπρεπε ο δημοσιογράφος να τους συμπεριλάβει (όποιοι και αν ήταν αυτοί) στην
‘καταγγελία’ του, αντί να μείνει μόνο στον θανόντα; Αλλά πέραν αυτού του στενού
επιτελικού περιβάλλοντος, το Υπουργείο Παιδείας (εννοώ τους υπευθύνους της
εποχής εκείνης και των όσων ακολούθησαν), το Υπουργείο Δικαιοσύνης, το
Υπουργείο Δημοσίας Τάξεως, οι 24.000 (είκοσιτέσσερις χιλιάδες!) καθηγητές
ανωτάτης και ανωτέρας παιδείας, οι πρυτάνεις (που γνωρίζουν να οικειοποιούνται
τα κονδύλια της Παιδείας), η ΟΛΜΕ, τα Κόμματα,
οι συνταγματολόγοι, ο νομικός κόσμος, ο Δικηγορικός Σύλλογος (που κάλεσε
τον Ααρών Τσόμσκυ να διαφημίσει τον Ντεκτάς και το Σχέδιο Ανάν), ο Τύπος και τα
ΜΜΕ, οι φοιτητές (που επί 40 χρόνια δεν μπορούν να βγάλουν δημοκρατικώς
αποτελέσματα των φοιτητικών εκλογών), όλοι αυτοί δεν ευθύνονται για την
‘κατάντια’; Όλοι αυτοί ‘παραλύουν’ μπροστά στον απειλητικό νόμο και δεν μπορούν
να αντιδράσουν, όταν τα Πανεπιστήμια γίνονται άσυλα κουκουλοφόρων και αποθήκες
της πραμάτειας των αφρο/λαθρομεταναστών, όταν οι φοιτητές χτίζουν του καθηγητές
στα γραφεία τους; Όλοι αυτοί ‘τρέμουν’
τον νόμο περί ασύλου, και μόνο ο εκλιπών ευθύνεται; Μήπως όλοι αυτοί δεν
καταλαβαίνουν τι ‘έτρεξε’ (και τι ‘τρέχει’), ή μήπως γνωρίζουν πολύ καλά, αλλά
αδιαφορούν; Με ποια λογική απαλλάσσονται από τις ευθύνες τους; Τι είδους ευαισθησία ‘ευπατρίδου’ είναι αυτή;
Απαλλάσσεται ολόκλητο το θεσμικό πλαίσιο και η ευθύνη επιρρίπτεται στον
θανόντα, ο οποίος στο κάτω-κάτω δεν μπορεί να απαντήσει... Δεν θα ήταν πιο
συνεπές με την ‘δημοσιογραφική δεοντολογία’, αν η καταγγελία είχε γίνει όσο ζούσε ο Λ. Βερυβάκης, και αν η
συζήτηση είχε ανοιχθεί πριν την καταστροφή; Αλλά αυτό δεν το επέτρεψε, όχι ο
Λευτέρης Βερυβάκης, ή ο νόμος για την Παιδεία, αλλά ολόκληρη η ΄πνευματική’
ελίτ, η οποία δεν παράγεται μόνο από τα Πανεπιστήμια… Πώς συνέβη, τέτοιου
μεγέθους εγκλήματα και ευθύνες να μην τις έχει αντιληφθεί ο δημοσιογράφος πριν
τον θάνατο του Λ. Βερυβάκη;
Φυσικά, ο αρθρογράφος δεν είναι ούτε αφελής, ούτε μνησίκακος. Τα κίνητρά του είναι αμιγώς
πολιτικά και ολοφάνερα. Εκτός από τον αθεμελίωτο διασυρμό του Λ. Βερυβάκη, στο
πρόσωπό του δικάζεται (αλλά και μετατίθεται, δηλαδή απαλλάσεται!) όλη η ανομία του ΠαΣοΚ των τριάντα τελευταίων ετών!
Είναι το ΠαΣοΚ που ‘δικάζεται’ στη μνήμη ενός αθώου! Αλλά είναι δυνατόν τα εγκλήματα
του ΠαΣοΚ να τα φορτωθεί αναιτίως ο Λευτέρης Βερυβάκης και να απαλλαγούν όλοι
οι άλλοι; Ο Λ. Βερυβάκης δεν ήταν ούτε
Ακης Τσοχατζόπουλος, ούτε Ανδρέας ή Γ/Τζ. Παπανδρέου, ούτε Κώστας Σημίτης ή Θ.
Πάγκαλος (για να μείνουμε στα κορυφαία ονόματα τού πολιτικού κυνισμού και εκτροχιασμού).
Το όνομά του δεν ενεπλάκη σε κανένα από τα αναρίθμητα σκάνδαλα και εγκλήματα
του ΠαΣοΚ. Αλλά πέραν αυτού, ο Λ. Βερυβάκης διαχώρισε την θέση του από το κόμμα
και δεν είναι βέβαιο ότι ‘η έλευση της
εποχής του εκσυγχρονισμού (;) τον οδήγησε στο τέρμα της κοινοβουλευτικής
σταδιοδρομίας του’, όπως σημειώνει ο αρθρογράφος. Ένας πολιτικός που
χρημάτισε επί σειράν ετών υπουργός στο ΠαΣοΚ πρέπει να κριθεί για το
συγκεκριμένο έργο του και όχι να του αποδίδονται μετωνυμικώς οι ευθύνες και οι
ανομίες ενός ολόκληρου κόμματος και μιας
ολόκληρης κοινωνίας! Ο Λευτέρης Βερυβάκης προέρχεται από την μεταπολεμική κεντρώα
δημοκρατική παράταξη (Ενωση Κέντρου) και
όταν μαζί με τον Αλ. Παναγούλη επιχείρησε την απόπειρα δολοφονίας του
αρχιπραξικοπηματία Γ. Παπαδόπουλου, δεν το έπραξε ως μέλος του ΠαΣοΚ. Τα φρικτά
βασανιστήρια που υπέστη και η μακροχρόνια φυλάκισή του δεν έγιναν στο όνομα του
ΠαΣοΚ. Ο Λ. Βερυβάκης εντάχθηκε στο ΠαΣοΚ όπως σχεδόν ολόκληρο το σώμα της
Ενωσης Κέντρου. Το αν το ΠαΣοΚ εξαπάτησε την κεντρώα δημοκρατική
παράταξη και οδήγησε την Ελλάδα στην σημερινή καταστροφή, γι αυτό ευθύνεται ένα
ολόκληρο πλέγμα δυνάμεων (ελληνικών και ξένων που δεν είναι της παρούσης
να αναλύσουμε) και η εμπλοκή του Λ.
Βερυβάκη σ΄ αυτή την εξέλιξη είναι μηδαμινή, αν όχι ανύπαρκτη.
Η αμαύρωση, λοιπόν, της μνήμης του εκλιπόντος είναι
αδικαιολόγητη, για να πούμε το ελάχιστο. Συνεπώς, η εφημερίδα έχει υποχρέωση να
αποκαταστήσει την αλήθεια και ο αρθρογράφος να πράξει σύμφωνα με τα όσα του
επιβάλλει η συναίσθηση (ή η συνείδηση) του ατοπήματος. Όσο για τον εκλιπόντα,
αυτός δεν έχει ανάγκη συνηγόρων, ούτε μπορεί να θιγεί από κατηγόρους. Η ‘μνήμη’ αφορά την
αξιοπρέπεια και το ήθος των ζώντων και
όχι τους νεκρούς Ο Λ. Βερυβάκης υπήρξε
ένας σεμνός, τίμιος και παραδειγματικού
ήθους πολιτικός, υπήρξε ένας αληθινός
Ελληνας (όπως θα έλεγε ο Εγγονόπουλος), που τιμά όχι μόνο την οικογένειά του, αλλά
κυρίως την Πατρίδα του, δηλαδή όλους μας.
Ευχαριστώ για την φιλοξενία
Γιάννης
Γεράσης
